تغافل پسندیده

شخصی شیر می فروخت و آب در آن می ریخت.پس از چندین سال سیلابی بیامد و گوسفندان و اموالش را برد.به پسر خود گفت:نمی دانم این سیل از چه آمد!پسر گفت:ای پدر،این آبی است که به شیر داخل می کردی،اندک اندک جمع شد و هرچه داشتیم بُرد.مگر نخوانده ای که:"وّمااًصابَکُم مِن مُصِیبَه فَبِماکَسَبَت اًیدِکُم"(سوره مبارکه شورا،آیه۳۰).هر مصیبتی به شما رسد به خاطرِ اعمالی است که انجام داده اید.

تغافل پسندیده...

یکی از فضائل اخلاقی،حمد و ثنا است.خداوند منشاً همه حمد ها و ستایش هاست و همه حمدها از آنِ اوست.حمد به یک معنا نوعی سپاس و شکرگزاری نیز قلمداد میشود؛زیرا بیان خوبی ها و زیبایی ها و احسان و انعام و انفاق کسی،نوعی سپاس زبانی است.چاپلوسی،زیرمجموعه ثنا و حمد قرار می گیرد،با این تفاوت که حمد وثنا به دو دسته خوب و بد تقسیم می شود.اگر ثنا و مدح و ستایش بر پایه صداقت و بیان حقیقت و واقعیت باشد،امری پسندیده است؛اما اگر از صداقت و حقیقت بیرون برود و چیزی که در شخص نیست بیان شود،یا فضیلتی را داراست،ولی در آن اندازه نیست و شخص بیش از آنکه استحقاق دارد مورد توجه و نظر قرار گیرد و ستوده شود،در آن صورت این ثنا و حمد،تملق و حمد دروغین قلمداد شده و مذموم و ناپسند شمرده می شود.امیر مومنان علیه السلام در بیان معیار ارزش حمد و ثنا و جداسازی آن از دو راه افراط و تفریط دیگر،یعنی تملق و حسادت،می فرماید:"الثناءُ باًکثَرَ منَ الاستِحقاقِ مَلَقُ وَالتَّقصِیرُ عَن الاستِحقاقِ عِیُّ اًَوحَسَدُ"ثنا و ستایش بیش از استحقاق،تملق است و کمتر از استحقاق،ناتوانی و حسادت.[نهج البلاغه،حکمت۳۴۷] مطابق این سخن حکیمانه،آنگاه که آدمی در مدح و ستایش افراد،پا را از حد اعتدال و میانه‌روی فراتر می نهد و سخنانی بر زبان جاری می سازد که در مخاطب وجود ندارد،یا اگر هست بدان شدت و نهایت نیست،در وادی تملق پای نهاده و به بلیه چاپلوسی مبتلا شده است. تغافل پسندیده...

قرآن مجید که در مدت بیست و سه سال به تدریج به پیامبر اسلام نازل شد از ابتدای نزول تا پایان نزول،همه مردم و بویژه پیامبر بزرگوار را به اجرای حسنات اخلاقی دعوت کرد.قرآن در ضمن توصیه هایش به پیامبر اسلام(ص)او را به سه حقیقت اخلاقی فرمان داد:《خُذِالعَفوَ وَاًمُر بِالعُرفِ وَاًعرِض عَنِ الجاهِلِینّ》عفو و گذشت را فرا گیر و به همه کارهای نیک و پسندیده فرمان ده و از نادانان رخ برتاب.(سوره اعراف،آیه۱۹۹).پیامبر اسلام این توصیه را در تمام طول زندگیش به کار گرفت،از بی ادبی مردمان گذشت کرد و بدی های آنان را به شخص خودش عفو فرمود و در هیچ شرایطی مدارا را از دست نداد و از احدی نسبت به خود انتقام نگرفت.خذالعفو:عفو و گذشت اخلاق نیک و پسندیده خداست و بر بندگان است که برای راحتی خود و راحتی دیگران این خلق پسندیده را از مولای خود،پرورگار مهربان فرا گیرند و در هرموقعیتی به کار بندند.واًمُر بالعرف:سپس به پیامبر توصیه می کند:مردم را به همه کارهای نیک و پسندیده و آنچه را عقل سالم و خرد ناب،شایسته می داند فرمان ده.واًعرض عن الجاهلین:در مرحله بعد می گوید: از نادانان روی بگردان و با آنان وارد ستیز و مجادله مشو.نادانان به خاطر سفاهت وپستی و کم ظرفیتی،هنگامی که با بزرگان و اهل شخصیت و دعوت کنندگان به حق روبرو می شوند،سخن زشت می گویند،تهمت می زنند و سنگ اندازی در راه خدا می کنند؛قرآن به پیامبر می فرماید در برخورد با اینان هم چون خود آنان وارد مبارزه با آنان مشو،بلکه بردباری و حوصله به خرج ده و شکیبایی پیشه کن و سخن و کارشان را نادیده بگیر و با متانت و وقار از آنان اعراض کن که این گونه رفتار و منش هم در حفظ شخصیت تو موثر است و هم زمینه ای برای فرو نشاندن آتش خشم و حسد و تعصب نادانان و بیدار ساختن آنان است. تغافل پسندیده...

اصول فضایل اخلاقی بر طبق اصول قوای انسانی در سه بخش خلاصه می شود:۰۱ عفت:همه مراحل نفسی چون مهرورزی،فروتنی،خشوع،نیکوکاری،گذشت و ...مندرج در عفت است که آیه شریفه《خُذالعفو》به این حقیقت اشاره دارد.۰۲عقل: عنوان فضایل عقلی حکمت است،و آن عبارت است از آگاهی و بصیرت از قواعد زندگی سالم و دانستن واقعیات حیات و علم به حقوق فرد و جامعه و توجه به روابط انسانی متقابل است،که در قسمت دوم آیه《وَاًمُربِالعُرف》به این حقایق نظر دارد.۳.غضب:تسلط بر نفس در برابر قوه غضبیه و حاکمیت بر حالت خشم برای سالم ماندن دیگران از حملات این دیو درونی که نامش شجاعت است مندرج در《اعرِض عَن الجاهِلین》است.به همین خاطر می گویند این آیه جامع ترین آیه قرآن در بخش حسنات اخلاقی است(آیه۱۹۹سوره اعراف).بنابراین اگر فرد و خانواده و جامعه بر اساس واقعیات این آیه عمل کند از شر دنیا و آخرت در امان خواهد ماند. تغافل پسندیده...